آسمان

عَمَّ یَتَسَاءَلُونَ ﴿١﴾ عَنِ النَّبَإِ الْعَظِیمِ ﴿٢﴾ الَّذِی هُمْ فِیهِ مُخْتَلِفُونَ ﴿٣﴾ کَلا سَیَعْلَمُونَ ﴿٤﴾ ثُمَّ کَلا سَیَعْلَمُونَ ﴿٥﴾ أَلَمْ نَجْعَلِ الأرْضَ مِهَادًا ﴿٦﴾ وَالْجِبَالَ أَوْتَادًا ﴿٧﴾ وَخَلَقْنَاکُمْ أَزْوَاجًا ﴿٨﴾ وَجَعَلْنَا نَوْمَکُمْ سُبَاتًا ﴿٩﴾ وَجَعَلْنَا اللَّیْلَ لِبَاسًا ﴿١٠﴾ وَجَعَلْنَا النَّهَارَ مَعَاشًا ﴿١١﴾ وَبَنَیْنَا فَوْقَکُمْ سَبْعًا شِدَادًا ﴿١٢﴾ وَجَعَلْنَا سِرَاجًا وَهَّاجًا ﴿١٣﴾ وَأَنْزَلْنَا مِنَ الْمُعْصِرَاتِ مَاءً ثَجَّاجًا ﴿١٤﴾ لِنُخْرِجَ بِهِ حَبًّا وَنَبَاتًا ﴿١٥﴾ وَجَنَّاتٍ أَلْفَافًا ﴿١٦﴾ إِنَّ یَوْمَ الْفَصْلِ کَانَ مِیقَاتًا ﴿١٧﴾

نبا عظيم چيست؟

1.   روز رستاخيز

2.   نزول قرآن مجيد

3.   همه اصول دين از توحيد تا معاد

4.   مساله ولايت

تایید تفسیر اول به دو دلیل:

1.   جمله ان يوم الفصل كان ميقاتا كه بعد از ذكر نشانه‏هاى قدرت خداوند در زمين و آسمان آمده

2.   و توجه به اين حقيقت كه شديدترين مخالفت مشركان در مساله معاد بود

معنی نبا:معنای نبا دارای سه مولفه است

1.   خبرى است كه مهم باشد

2.   داراى فايده

3.   و انسان نسبت به آن علم يا ظن غالب پيدا كند

سوال:اگر منظور از نبا عظيم رستاخيز است،اين امر ظاهرا مورد انكار همه كفار بوده ، چرا مى‏فرمايدآنها در آن اختلاف دارند ؟

پاسخ:

1.   انكار معاد به صورت مطلق حتى در ميان مشركان قطعى نيست

2.    بسيارى از آنها بقاى روح را بعد از بدن (معاد روحانى) را اجمالا قبول داشتند

3.   اما در مورد معاد جسمانى بعضى در آن اظهار شك مى‏كردند كه لحن آيات قرآن آن را منعكس كرده است ( نمل 66 ) و بعضى شديدا منكر بوده و حتى پيامبر (صلى‏الله‏عليه‏وآله‏وسلّم‏) را به خاطر ادعاى معاد جسمانى ( نعوذ بالله ) ديوانه ، يا مفترى بر خدا ، مى‏دانستند ( سبا 7 و 8 ) و به اين ترتيب اختلاف آنها در مساله معاد قابل انكار نيست .

الم نجعل الارض مهادا

معنی مهاد:

1.   به معنى مكان آماده و صاف و مرتب است

 و در اصل از مهد به معنى محلى كه براى استراحت كودك آماده مى‏كنند ( اعم از گاهواره و يا بستر ) گرفته شده

2.   فراش يعنى بستر تفسير كرده‏اند كه هم صاف و نرم است و هم راحت.

و جعلنا نومكم سباتا

معنی سبات :از ماده سبت ( بر وزن وقت ) در اصل به معنى قطع نمودن است ، و سپس به معنى تعطيل كار به منظور استراحت آمده ، و اينكه روز شنبه در لغت عرب يوم السبت ناميده شده ، به خاطر آن است كه اين نامگذارى متاثر از برنامه‏هاى يهود بوده كه روز شنبه را روز تعطيلى مى‏دانستند.

·      تعبير به سبات اشاره لطيفى به تعطيل قسمتهاى قابل توجهى از فعاليتهاى جسمى و روحى انسان در حال خواب است

  بنينا فوقكم سبعا شدادا

عدد هفت ممكن است عدد تكثير و اشاره به كرات متعدد آسمان ، و مجموعه‏هاى منظومه‏ها و كهكشانها و عوالم متعدد جهان هستى باشد ، كه داراى خلقتى محكم و ساختمانى عظيم و قوى هستند ، و يا عدد تعداد به اين ترتيب كه آنچه ما از ستارگان مى‏بينيم همه به حكم آيه 6 سوره صافات انا زينا السماء الدنيا بزينة الكواكب : ما آسمان پائين را با ستارگان زينت

بخشيديم متعلق به آسمان اول است و ماوراى آن شش عالم و آسمان ديگر وجود دارد كه از دسترس علم بشر بيرون است.

 و انزلنا من المعصرات ماء ثجاجا

·      معصرات:جمع معصر از ماده عصر به معنى فشار است ، كه اشاره به ابرهاى باران‏زا است  گوئى خودش را مى‏فشارد تا آب از درونش فرو ريزد

·      ثجاج از ماده ثج ( بر وزن حج ) به معنى فرو ريختن آب به صورت پى در پى و فراوان است ، و با توجه به اينكه ثجاج صيغه مبالغه است كثرت و فزونى بيشترى را بيان مى‏كند

 و جنات الفافا

الفاف به گفته راغب در مفردات اشاره به اين است درختان اين باغها به قدرى زياد و انبوه است كه به يكديگر پيچيده شده.

 نكته : پيوند اين آيات با مساله معاد

این11آیه اشاره به مهمترين مواهب الهى ، يعنى نور و ظلمت و حرارت و آب و خاك و گياهان اشاره شده است.

·      دليل است بر قدرت خداوند بر همه چيز ، بنا بر اين جائى براى اين سخن باقى نمى‏ماند كه چگونه ممكن است خداوند بار ديگر مردگان را زنده کند منکران معاد میگویند:چگونه ممکن است مردگان زنده شوندخداوند مى‏فرمايدآيا كسى كه آسمانها و زمين را آفريده قادر نيست همانند آن را بيافريند يس – 81

·      اين تشكيلات عظيم حتما هدفى دارد و اين هدف مسلما زندگى چند روزه دنيا نمى‏تواند باشد.حكمت خداوند ايجاب مى‏كند كه هدفى والاتر براى آن باشد     

ا فحسبتم انما خلقناكم عبثا و انكم الينا لا ترجعون آيا گمان كرديد كه شما را بيهوده آفريديم و به سوى ما باز نمى‏گرديد ؟ !

·      این مسایل نمونه هایی از معاد است مساله خواب و بيدارى كه نمونه‏اى از مرگ و حيات مجدد است و مساله زنده شدن زمينهاى مرده بر اثر نزول باران كه صحنه معاد را یاداوری می کند

 إِنَّ يَوْمَ الْفَصلِ كانَ مِيقَتاً

به عنوان يك نتيجه‏گيرى از آیات قبل(که اشاره به دلایل معاد بود)مى‏فرمايد : روز جدائى (روز رستاخيز) روز وعده همگان است

 وجه تسمیه یوم الفصل:

1.   جدائى حق از باطل.

2.   جدائى صفوف مؤمنان صالح از مجرمان بدكار.

3.   جدائى پدر و مادر از فرزند ، و برادر از برادر.

معنی ميقات:از ماده وقت مانند ميعاد و وعد به معنى وقت معين و مقرر است ،

و اينكه به مكانهاى معينى كه زائران خانه خدا از آنجا محرم مى‏شوند ميقات گفته مى‏شود به خاطر آن است كه در وقت معينى در آنجا اجتماع مى‏كنند.